Tranh chấp trong các lĩnh vực khác nhau của đời sống như tranh chấp hợp đồng lao động, tranh chấp quyền nuôi con khi ly hôn, tranh chấp tài sản thừa kế… Tuy nhiên, thực tế cho thấy, tranh chấp xảy ra trong khuôn khổ pháp luật về thừa kế là phổ biến nhất. Các loại tranh chấp pháp luật thừa kế là gì? Bài viết dưới đây sẽ giới thiệu các loại tranh chấp pháp luật về thừa kế và kèm theo một số ví dụ minh họa để bạn đọc hiểu rõ hơn về tranh chấp pháp luật thừa kế.

Căn cứ: Bộ luật Dân sự 2015.

Bạn đang xem: Tranh chấp di sản thừa kế là gì

1. Tranh chấp pháp luật thừa kế là gì?

Thừa kế là việc chuyển dịch tài sản (hay còn gọi là tài sản thừa kế) từ người chết cho người còn sống. Theo quy định của Bộ luật Dân sự 2015 hiện hành, thừa kế được chia thành hai loại:

– Điều 624 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về thừa kế theo di chúc: người chết để lại di sản cho người còn sống theo di chúc khi người còn sống, người còn sống sẽ quản lý;

– Thừa kế quy định tại Điều 649 BLDS 2015: Sau khi một người chết không để lại di chúc thì tài sản để lại được chia cho những người còn sống và việc chia được thực hiện theo quy định của pháp luật. với pháp luật. luật Kế thừa.

Tranh chấp pháp luật về thừa kế hay còn gọi là tranh chấp thừa kế được hiểu là việc những người thừa kế không thỏa thuận được với nhau về việc phân chia, quản lý di sản mà để lại di sản thừa kế. Hay hiểu một cách tổng quát hơn, tranh chấp thừa kế là sự xung đột về quyền lợi giữa các bên trong việc thừa kế và nhận di sản do người chết để lại cho những người thừa kế.

2. Các loại tranh chấp pháp luật về thừa kế:

Hiện nay có 04 loại tranh chấp pháp luật về thừa kế, cụ thể như sau:

– Loại tranh chấp thứ nhất: tranh chấp thừa kế;

– Loại tranh chấp thứ hai: tranh chấp thừa kế;

– Loại tranh chấp thứ ba: tranh chấp về từ chối nhận di sản thừa kế;

– Loại tranh chấp thứ tư: tranh chấp về việc buộc người thừa kế thực hiện nghĩa vụ tài sản của người chết và đóng án phí.

2.1. Tranh chấp thừa kế:

Tranh chấp thừa kế phát sinh từ việc các bên tham gia vụ án thừa kế yêu cầu chia di sản của người chết.

Tranh chấp chia di sản thừa kế được hiểu là mâu thuẫn, xung đột giữa những người chết về quyền sở hữu đối với một phần tài sản do người chết để lại cho mọi người còn sống có quyền thừa kế tài sản chung sau khi đã thực hiện các nghĩa vụ về tài sản.

Tham khảo: PCR là gì? Mức giá xét nghiệm PCR COVID-19 mới nhất

Tranh chấp thừa kế có các đặc điểm sau:

– Chủ thể tranh chấp thừa kế là người thừa kế hoặc các chủ thể khác;

– Đối tượng tranh chấp thừa kế là phần di sản do người chết để lại;

– Bản chất của tranh chấp thừa kế là bản chất của những mâu thuẫn, xung đột về lợi ích giữa những người thừa kế di sản của người chết;

– Nguyên nhân dẫn đến tranh chấp thừa kế là do việc chia thừa kế không thống nhất và quá đa dạng.

Ví dụ: Ông A có 02 mảnh đất và đặt cọc 500 triệu đồng trước khi chết. Vợ ông chết trẻ và ông có hai con trai. Ông sinh thời không để lại di chúc nên sau khi mất số tài sản trên đã chia đều cho các con trai theo pháp luật, mỗi người được sở hữu một mảnh đất và 250 triệu đồng. Nhưng khi ông còn sống, người con cả ở với ông trực tiếp chăm sóc nên khi nhận di sản thừa kế, ông nhất quyết không nhận, cho rằng 500 triệu đồng đáng lẽ phải thuộc về mình. .Có tiền để lo cho ông những năm cuối đời. Kết quả là hai người con trai xảy ra tranh chấp về tài sản thừa kế.

2.2. Xác nhận tranh chấp thừa kế:

Tranh chấp về thừa kế là tranh chấp phát sinh từ việc một hoặc nhiều người trong quan hệ thừa kế yêu cầu xác nhận quyền thừa kế.

Theo quy định tại Điều 609 Bộ luật Dân sự năm 2015, quyền thừa kế bao gồm các quyền sau: quyền lập di chúc định đoạt tài sản cho người khác khi chết và hưởng quyền thừa kế. Người để lại di sản theo di chúc hoặc theo quy định của luật thừa kế hiện hành.

Khẳng định rằng tranh chấp thừa kế là loại tranh chấp thường xuyên xảy ra trong cuộc sống, do giữa quy định của pháp luật và thực tiễn thi hành còn có một số điểm chưa thống nhất. Tranh chấp thừa kế xác nhận thường xảy ra trong hai trường hợp sau:

2.2.1. Tranh chấp giữa người thừa kế theo di chúc và người thừa kế theo di chúc không phụ thuộc vào nội dung di chúc:

Người lập di chúc lập di chúc theo nguyện vọng của mình. Trong di chúc, người có di sản muốn để lại cho ai thì người đó sẽ xác định những người được hưởng di sản trong di chúc. Tuy nhiên, có một vướng mắc là tại Điều 644 Khoản 1 BLDS 2015 có quy định phần di sản của những người thừa kế theo pháp luật như cha, mẹ, vợ, chồng, con chưa thành niên vẫn là 2/3. Trẻ em hoặc người lớn không có khả năng lao động.

Tuy nhiên, việc xác định 2/3 số người thừa kế không phải là điều dễ dàng, bởi cần phải xác định chính xác người thừa kế theo pháp luật. Do đó, do sự khó khăn và không thống nhất này nên đã phát sinh tranh chấp về quyền thừa kế.

Ví dụ: Anh a có nhà ở thành phố t tỉnh t. Ông có vợ và hai con trai (10 và 20 tuổi, không có khả năng lao động). Ông để lại di chúc thừa kế, trong di chúc thể hiện rõ ông để lại căn nhà ở thành phố T cho vợ và con trai 10 tuổi, ông không để lại di sản thừa kế cho con trai 20 tuổi vì cho rằng con trai ông đã không có khả năng lao động và bị ốm nên không cần chia thừa kế. Khi ông nội mất, mẹ có tranh chấp với người con cả 20 tuổi, vì theo di chúc thì người con trai không có quyền hưởng di sản nhưng theo Điều 644 nêu trên thì anh có quyền được hưởng 2/3 suất của người thừa kế theo pháp luật.

2.2.2. Tranh chấp giữa những người thừa kế theo pháp luật:

Trường hợp này thường xảy ra khi người chết không để lại di chúc mà chỉ để lại di sản hoặc có để lại di chúc nhưng di chúc bị coi là vô hiệu theo quy định của BLDS 2015.

Xem thêm: Nôn ở trẻ em | Bệnh viện Hoàn Mỹ Đà Nẵng

Nguyên nhân phát sinh tranh chấp trong vụ án này là do không để lại di chúc nên phát sinh tranh chấp giữa những người thừa kế trong việc xác định người thừa kế và xác định người bị truất phế. Theo quy định của pháp luật hiện hành, nếu người chết không để lại di chúc thì di sản sẽ được chia và thừa kế theo thứ tự thừa kế. Điều 651 Bộ luật Dân sự hiện hành quy định, đối với hàng thừa kế 03 cột thì những người thừa kế trong cùng một cột được hưởng quyền thừa kế ngang nhau. Hàng thừa kế ở hàng kế tiếp chỉ được hưởng thừa kế nếu hàng thừa kế ở hàng trước không có người thừa kế (do chết, do không đủ điều kiện hưởng di sản, do bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản). .

Hơn nữa, rất khó để xác định con nuôi, cha mẹ nuôi, mẹ nuôi ở hàng thừa kế thứ nhất nếu không có lý do rõ ràng. Người đến nhận nuôi có thể là con nuôi, cha nuôi, mẹ nuôi như thế nào? Hoặc họ chỉ cần đến xác nhận mình là cha nuôi, mẹ nuôi, con nuôi.

Ví dụ: Ông b nhận một người con nuôi (hiện nay 20 tuổi) đã được cơ quan có thẩm quyền xác nhận là cháu. Ông B có một căn nhà và số tiền tiết kiệm là 250 triệu đồng nhưng khi chết ông không để lại di chúc chia di sản. Do không có di chúc nên khi ông B mất, gia đình ông B đã đưa vợ và con đẻ của ông đến họp khai nhận di sản. Khi đó t cũng đến và đòi chia di sản của anh B, vì anh B là con nuôi của anh. Do vợ và các con đẻ của ông B không biết ông là con nuôi từ bên ngoài nên giữa những người thừa kế đã phát sinh tranh chấp.

2.3. Bác bỏ tranh chấp thừa kế:

Tranh chấp từ chối quyền thừa kế là loại tranh chấp phát sinh từ việc các bên có yêu cầu từ chối quyền thừa kế trong các tranh chấp về thừa kế. Quyền từ chối nhận di sản là việc người có quyền thừa kế di sản do người chết để lại sau khi được người khác ủy thác thì yêu cầu Tòa án ra phán quyết tuyên bố người để lại di sản không có quyền nhận di sản. thừa kế. theo yêu cầu của pháp luật.

Hiện nay, Điều 621 Bộ luật Dân sự 2015 của Bộ luật Dân sự đã quy định về trường hợp không được hưởng di sản của người chết. Hành động của bà vẫn để họ được hưởng di sản thừa kế theo di chúc.

Chính vì quy định không thống nhất này nên dễ xảy ra tranh chấp từ chối quyền thừa kế.

Ví dụ minh họa: Ông a có vợ 01, con trai 01, chị gái 01. Sau khi chết, ông để lại di chúc và chia đều tài sản cho ba người. Tuy nhiên, con ông A không có quyền hưởng di sản thừa kế quy định tại Điều 621 khoản trên. Khi còn sống, ông vẫn biết con trai mình như thế nào nhưng vì là con trai duy nhất nên ông vẫn viết di chúc để lại tài sản thừa kế cho con trai. Thế là phát sinh tranh chấp, chị A cho rằng con trai A không có quyền thừa kế và yêu cầu tòa án bác bỏ quyền thừa kế của con trai mình.

2.4. Buộc người thừa kế thực hiện nghĩa vụ tài sản của người chết và tranh chấp về trả di chúc thừa kế:

Theo Điều 615 Bộ luật Dân sự 2015, người thừa kế có nghĩa vụ tài sản đối với di sản do người chết để lại, trừ trường hợp có thỏa thuận khác. trường hợp chia tài sản thừa kế, trừ trường hợp có thỏa thuận khác, thì mỗi người thừa kế thực hiện nghĩa vụ tương ứng với phần tài sản để lại của người chết nhưng không vượt quá phần tài sản mà mình đã nhận.

Đồng thời, theo quy định tại Điều 658 Bộ luật Dân sự thì người thừa kế di sản phải thực hiện các nghĩa vụ về tài sản và thanh toán, kể cả khoản nợ mà người chết để lại. Do đó, đối với khoản nợ do người vay đã chết để lại, trừ trường hợp có thỏa thuận khác, người thừa kế phải chịu trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ tài sản trong phạm vi di sản của người chết. Và những người thừa kế không có quyền từ chối nhận di sản thừa kế nhằm trốn tránh việc thực hiện nghĩa vụ tài sản đối với người khác.

Do phải thực hiện các nghĩa vụ tài sản này nên trong đời sống thường xảy ra các tranh chấp buộc những người thừa kế phải thực hiện nghĩa vụ tài sản do người chết để lại.

Ví dụ: Người chết lập di chúc để lại di sản cho vợ và 03 người con. Tuy nhiên, mảnh đất ông để lại cho 3 người con trai đã được vay ngân hàng dưới hình thức thế chấp. Một trong những người con trai của ông từ chối thừa kế do nghĩa vụ tài sản đối với đất đai. Nhưng muốn cả ba người cùng có nghĩa vụ tài sản đối với mảnh đất đó nên hai người con trai còn lại đã xảy ra tranh chấp với người không chịu nhận thừa kế nhằm trốn tránh thực hiện nghĩa vụ.

3. Cách hạn chế tranh chấp luật thừa kế:

Qua việc phân tích, xác định nguyên nhân dẫn đến các tranh chấp pháp luật thừa kế nêu trên, các biện pháp hạn chế tranh chấp pháp luật thừa kế được đề xuất như sau:

– Làm rõ nguồn gốc tài sản, số lượng tài sản và các giấy tờ liên quan để lập di chúc;

– Khi lập di chúc, người để lại di sản cần xác định rõ phần di sản nào được hưởng thừa kế, phần di sản nào được thờ tự và phân định trách nhiệm rõ ràng, cụ thể cho những người được hưởng di chúc. di sản.Thừa kế;

– Tìm hiểu kỹ các quy định pháp luật liên quan đến việc phân chia di sản thừa kế hoặc lựa chọn văn phòng công chứng uy tín để hỗ trợ soạn thảo di chúc.

Tham khảo: Architect là gì? Mô tả công việc Architect chi tiết – Glints Blog